Wraz z odpisem pozwu o rozwód doręczane jest najczęściej zobowiązanie do złożenia odpowiedzi na ten pozew. Sąd wskazuje również termin, w którym taką odpowiedź należy złożyć. Najczęściej jest to 14 dni od dnia otrzymania pozwu, czyli od dnia w którym list został odebrany. Termin ten liczony jest w dniach kalendarzowych. Bardzo istotne jest to, aby faktycznie złożyć pismo w tym terminie. Jeżeli przekroczymy ten termin choćby o jeden dzień, to sąd zarządzi zwrot odpowiedzi na pozew, o czym stanowi art. 2051 § 2 kpc. Skutkiem takiego zarządzenia może być to, że sąd nie weźmie pod uwagę stanowiska przedstawionego w tym piśmie i tym samym oprze się na stanowisku strony przeciwnej. Dlatego też, gdy otrzymamy odpis pozwu o rozwód to należy ściśle przestrzegać terminu określonego przez sąd na złożenie odpowiedzi na pozew.
W wyjątkowych sytuacjach istnieje możliwość przedłużenia tego terminu. Wniosek, zgodnie z art. 166 kpc, należy złożyć jednak przed upływem terminu sądowego. Należy również go uzasadnić i wskazać jakie ważne przyczyny uzasadniają przedłużenie terminu na złożenie odpowiedzi na pozew.
Co powinna zawierać odpowiedź na pozew?
Odpowiedź na pozew jest pismem procesowym. Musi odpowiadać wszystkim ogólnym warunkom pism procesowych określonych w art. 126 kpc. Musi spełniać również inne wymogi, które wskazane są w kolejnych przepisach np. wymóg dołączenia odpisu pisma wraz z załącznikami dla strony przeciwnej. Jeżeli zabraknie któregokolwiek z wymogów formalnych, a pismo nie może wskutek tego braku otrzymać dalszego biegu, to sąd wezwie do uzupełnienia tego braku w terminie tygodniowym.
Przechodząc do istoty odpowiedzi na pozew o rozwód należy podkreślić, że stanowi ona, jak sama nazwa wskazuje, odpowiedź pozwanego na stanowisko powoda. Należy więc odnieść się do wszystkich twierdzeń, wniosków i dowodów powoda. Jeżeli w odpowiedzi nie znajdzie się odniesienie do jakichś twierdzeń powoda, np. podnoszonych przeszłych zdarzeń, to sąd, mając na uwadze wynik całej rozprawy, ma prawo przyjąć, że pozwany je „przyznał”, tj. zgodził się ze stanowiskiem powoda co do tego faktu (art. 230 kpc).
W odpowiedzi na pozew należy wskazać, czy popieramy żądanie powoda o rozwód czy też nie. W tym miejscu można dodać, czy wnioskujemy o ustalenie przez sąd, które z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia, czyli czy rozwód ma być z orzeczeniem o winie czy też nie. Swoje stanowisko należy uzasadnić.
Jeżeli małżonkowie posiadają wspólne małoletnie dzieci to orzeczenie rozwodowe będzie dotyczyło także nich. Sąd jest bowiem zobowiązany do rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej, utrzymywaniu kontaktów i kosztach utrzymania dziecka, czyli o alimentach.
Jeżeli jednak oboje małżonkowie wniosą o nieorzekanie przez sąd o utrzymywaniu kontaktów z dziećmi, to sąd uwzględni takie wnioski i nie będzie wówczas orzekał o utrzymywaniu kontaktów.
Strony mogą kwestie dotyczące władzy rodzicielskiej, sposobu kontaktowania się oraz alimentacji uregulować w pisemnym porozumieniu – samodzielnie bądź z pomocą np. mediatora. Takie pisemne porozumienie również można przedłożyć w sądzie, a sąd jeżeli oceni, że jest ono zgodne z dobrem dziecka, je uwzględni.
Sąd w wyroku rozwodowym zobowiązany jest również orzec o sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego przez małżonków mieszkania. Takiego orzeczenia nie będzie wówczas, gdy małżonkowie nie mieszkają już wspólnie – np. gdy jeden z nich się wyprowadził.
Można również złożyć wniosek o eksmisję drugiego małżonka. Taki wniosek jest uzasadniony, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Okoliczności wskazujące na rażąco naganne zachowanie oraz fakt uniemożliwienia wspólnego zamieszkiwania muszą być jednak wykazane przez stronę, która wnioskuje o eksmisję.
Istnieje również możliwość przeprowadzenia podziału majątku już na etapie rozwodu. Taki podział nie może jednak doprowadzić do nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Będą więc to np. sytuacje, gdy małżonkowie są zgodni co do podziału majątku. Jest to jedynie możliwość, nie zaś obowiązek. Jeżeli małżonkowie nie dokonają podziału majątku w postępowaniu o rozwód to można podzielić majątek w odrębnym postępowaniu.
Wraz z pozwem doręczony zostać może odpis postanowienia o zabezpieczeniu powództwa, czyli np. na pozwanego może zostać nałożony obowiązek comiesięcznego uiszczania alimentów na rzecz dzieci. Takie zabezpieczenie ustalane jest na czas trwania procesu sądowego. Jeżeli chcemy zakwestionować postanowienie sądu należy w pierwszej kolejności złożyć wniosek o jego uzasadnienie. Następnie od dnia otrzymania odpisu postanowienia wraz z uzasadnieniem biegnie 7-dniowy termin na wniesienie zażalenia.
Należy jednak pamiętać o tym, że zabezpieczenie w przedmiocie alimentów jest natychmiast wykonalne. Złożenie wniosku o uzasadnienie i zażalenia w żaden sposób nie tamuje postanowienia. Oznacza to, że osoba uprawniona do otrzymania środków pieniężnych na podstawie postanowienia o zabezpieczeniu może je skutecznie wyegzekwować w drodze egzekucji komorniczej.
Konstruując odpowiedź na pozew należy pamiętać o tym, że można składać własne wnioski dowodowe np. o przesłuchanie konkretnych świadków, przeprowadzenie dowodów z różnych dokumentów, które mają poprzeć twierdzenia pozwanego. Można również wnosić o pominięcie wniosków dowodowych strony powodowej, jeżeli uznajemy, że są one np. nieprzydatne dla sprawy.
Podsumowując odpowiedź na pozew jest bardzo ważnym pismem procesowym strony. W jego treści strona przedstawia szczegółowo swoje stanowisko oraz odnosi się do stanowiska zaprezentowanego przez stronę powodową. Może złożyć również różne wnioski dowodowe, które będą popierać jej stanowisko w sprawie. Odpowiedź na pozew, jako pismo procesowe, musi odpowiadać różnorakim wymogom formalnym.
Z uwagi na to, że może istnieć wiele, różnych stanów faktycznych zalecane jest skonsultowanie się z doświadczonym prawnikiem, a nawet powierzenie mu reprezentacji w całym postępowaniu o rozwód. Taka osoba pomoże w najbardziej optymalny dla strony sposób przejść przez całe postępowanie rozwodowe, które nierzadko może być długotrwałe i skomplikowane.
