Tajemnica adwokacka mniej chroniona
Tajemnica adwokacka nie chroni w prawie unijnym korespondencji między przedsiębiorstwem a zatrudnionym w niej adwokatem.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że tajemnica zawodowa nie chroni komunikacji między prawnikami wewnętrznymi a przedsiębiorstwem w toku kontroli antymonopolowej prowadzonej przez Komisję Europejską. W wyroku w sprawie C-550/07 P Akzo Nobel trybunał w składzie wielkiej izby oddalił odwołanie wniesione przez przedsiębiorców od wyroku sądu I instancji i uznał za zgodne z prawem działania komisji, która w toku kontroli zajęła korespondencję między przedsiębiorstwem i zatrudnionym przez niego adwokatem. Adwokat wpisany był na holenderską listę adwokacką i zgodnie z tamtejszym prawem zatrudniony przez przedsiębiorcę na umowę o pracę.
Etat wyklucza niezależność
Trybunał stwierdził, że mimo pewnych zmian w prawie państw członkowskich aktualne pozostają tezy zawarte w wyroku z 18 maja 1982 r., w sprawie 155/79, AM&S. W tym wyroku trybunał stwierdził, że tajemnica komunikacji z prawnikiem jest zasadą ogólną prawa unijnego jako zasada wspólna porządkom prawnym państw członkowskich. Trybunał zauważył jednak, że zakres i kryteria tej tajemnicy różnią się w zależności od państwa.
W sprawie AM&S trybunał orzekł, że komunikacja z prawnikiem podlega ochronie pod dwoma warunkami:
odbywa się w ramach (w celu i interesie) prawa do obrony i
pochodzi od niezależnego prawnika.
Wobec zaistniałych wątpliwości w sprawie Akzo Nobel trybunał wyjaśnił, że podległość w ramach umowy o pracę z definicji wyklucza niezależność prawnika od pracodawcy. Tak więc nie podlega ochronie komunikacja z prawnikiem zatrudnionym przez samego przedsiębiorcę albo innego przedsiębiorcę z grupy.
Wymóg niezależności
Podobnie jak w Polsce, w Holandii niezależność prawników zatrudnionych przez przedsiębiorstwo na umowę o pracę chroni ustawa. W Polsce możliwość takiego zatrudnienia dotyczy radców prawnych, a w Holandii adwokatów. W prawie holenderskim prawnik wewnętrzny jest zwolniony od wykonywania poleceń pracodawcy odnośnie do doradztwa prawnego. Jak stwierdziła jednak w sprawie Akzo Nobel rzecznik generalny Juliane Kokott, której stanowisko przyjął trybunał, ustawa i umowa o pracę nie gwarantują faktycznej niezależności. Przesądzają o tym zwłaszcza zależność ekonomiczna i często osobista identyfikacja z pracodawcą. Według opinii rzecznika generalnego prawnicy wewnętrzni mniej skutecznie mogą przeciwdziałać konfliktom interesów między etyką zawodową a interesem klienta. Istnieje zatem ryzyko, że mogliby być wykorzystywani do ukrywania materiałów dokumentujących zakazane działania.
Inny argument za wymogiem niezależności, sformułowany przez trybunał już w sprawie AM&S, dotyczy celu ochrony tajemnicy komunikacji z prawnikiem. Trybunał wyjaśnił, że poufność komunikacji z prawnikiem służy temu, by każdy mógł bez przeszkód poradzić się prawnika, którego zawód obejmuje udzielanie niezależnych porad prawnych wszystkim, którzy tego potrzebują. Prawnik taki musi być niezależny, ponieważ jest współpracownikiem wymiaru sprawiedliwości.
Wydaje się jednak, że racją tajemnicy zawodowej prawników jest nie tylko interes wymiaru sprawiedliwości, ale też niezależny od niego interes ludzi i osób prawnych. Prawo do obrony realizuje oba interesy. Prawo to wymaga nie tylko dostępu do informacji o stanie prawnym, ale też i do argumentów broniących stanowiska klienta. Szczególnie w prawie konkurencji, gdzie skutkiem postępowania administracyjnego może być nałożenie kar, ważna jest rola prawnika polegająca na formułowaniu w kategoriach prawnych punktu widzenia i racji klienta.
Trudno również wskazać, dlaczego w tym właśnie przypadku Unia miałaby przyjmować najniższy wspólny mianownik ochrony tajemnicy prawniczej. Wydaje się, że idea integracji zakłada raczej postęp niż regres w dziedzinie ochrony praw podstawowych, do których zalicza się prawo do obrony. Tymczasem zgodnie z wyrokiem trybunału nawet w tych państwach, gdzie prawnicy wewnętrzni przedsiębiorstwa korzystają z ochrony tajemnicy zawodowej, przy stosowaniu prawa Unii zostaną tej ochrony pozbawieni.
Konsekwencje wyroku
Wyrok trybunału przecina kontrowersje co do zakresu ochrony komunikacji z prawnikiem. Z drugiej strony budzi wątpliwości z punktu widzenia prawa do obrony i pomocy prawnej oraz prawa do rzetelnego procesu.
Trybunał wyraźnie zaznaczył, że rozstrzygnięcie dotyczy jednakowo wszystkich krajów Unii. Komunikacja z prawnikami wewnętrznymi nie podlega ochronie w przypadku wykonywania przez komisję jej uprawnień kontrolnych w dziedzinie prawa konkurencji. W moim przekonaniu wyrok odnosi się więc również do radców prawnych (i innych prawników) zatrudnionych na umowę o pracę przez polskich przedsiębiorców.
Orzeczenie nie ma natomiast bezpośrednich skutków dla zakresu ochrony tajemnicy zawodowej prawników w postępowaniach przed krajowymi organami administracji, w tym polskim Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Prawdopodobnym skutkiem wyroku będzie częstsze korzystanie z zewnętrznych usług prawnych. Oprócz tego można się spodziewać spadku liczby opinii pisemnych wydawanych przez prawników wewnętrznych i zastąpienia ich niepozostawiającymi dokumentacji wyjaśnieniami ustnymi.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości, sprawa Akzo Nobel, sygn. C-550/07 P.
Ważne!
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu dotyczy nie tylko adwokatów, lecz także radców prawnych zatrudnionych na umowę o pracę przez polskich przedsiębiorców
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn Komisja Kodyfikacyjna zajmie się proponowaną przez adwokatów nowelizacją kodeksu spółek handlowychKomisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego zajmie się proponowaną przez adwokatów nowelizacją kodeksu spółek handlowych.
czytaj dalej...Pełnomocnicy poświadczą kopie dokumentówAdwokaci, radcy prawni oraz doradcy podatkowi będą mogli poświadczać odpisy dokumentów składane w sądach i urzędach. Nie będą musieli tego robić notariusze.
czytaj dalej...Powódź: Adwokaci radzą za darmo jak dochodzić swoich praw z ubezpieczycielamiPowodzianie walczą z ubezpieczalniami, które inaczej wyceniają szkody. I z procedurami, które są zbyt skomplikowane.
czytaj dalej...Poseł PO chce zrównać w roli pełnomocników absolwentów prawa z adwokatamiPoseł PO Jacek Żalek przygotowuje projekt ustawy o świadczeniu czynności prawnych, która umożliwia - w sprawach cywilnych - absolwentom studiów prawniczych występowanie w roli pełnomocników stron na równi z adwokatami lub radcami.
czytaj dalej...Wybory sędziów do TK: kluby poselskie zgłosiły dwóch kandydatówAdwokat Kazimierz Barczyk i profesor Krystyna Pawłowicz są kandydatami na sędziego Trybunału Konstytucyjnego zgłoszonymi przez kluby poselskie.
czytaj dalej..."E-mailem też można wskazać przestępcę"Rozmawiamy z MACIEJEM GACĄ, adwokatem - Niezabezpieczenie dowodów przez policję w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa jest niedopuszczalne.
czytaj dalej...Radcowie chcą bronić oskarżonych w procesach karnychW Ministerstwie Sprawiedliwości powstanie zespół ekspertów, który zajmie się przygotowaniem rozwiązań prawnych dotyczących zrównania kompetencji radców prawnych i adwokatów w sprawach karnych.
czytaj dalej...Adwokat z urzędu dla pracodawcyNie każdego pracodawcę stać na obsługę prawną. Zdarza się, że będąc pozwanym lub powodem w skomplikowanej sprawie, pracodawcy będący osobami fizycznymi nie są w stanie samodzielnie bronić swoich spraw przed sądem.
czytaj dalej...Resort sprawiedliwości podsumował prezydencję Polski w UEZakończenie etapu prac nad projektami dyrektyw w sprawie ochrony ofiar przestępstw i prawa do adwokata oraz zainicjowanie tworzenia transgranicznej regulacji o e-handlu - to najważniejsze osiągnięcia polskiej prezydencji w obszarze wymiaru sprawiedliwości.
czytaj dalej...Nowy kodeks etyki adwokatów: nie wolno powoływać się na znajomościAdwokat nie może składać nieproszonych wizyt, dokonywać nieumówionych rozmów telefonicznych czy przesyłać niezamówionej korespondencji.
czytaj dalej...Drobne błędy nie pozbawią przedsiębiorcy prawa do sąduSąd wezwie przedsiębiorcę do uiszczenia opłaty, zanim odrzuci jego pismo procesowe. W przypadku pomyłki adwokata lub radcy prawnego przedsiębiorca będzie mógł uzupełnić braki. Polskie sądy będą mogły bezpośrednio uznawać orzeczenia zagranicznego organu.
czytaj dalej...Adwokaci zmienili kodeks etyki i regulamin szkolenia aplikantówNa ostatnim posiedzeniu plenarnym Naczelnej Rady Adwokackiej, które odbyło się 19 listopada w Krakowie przyjęto szereg zmian w przepisach wewnętrznych Adwokatury – informuje portal Adwokatura.pl.
czytaj dalej...Adwokat uwierzytelni odpisy dokumentów dołączonych do akt sprawyNie tylko notariusze będą mieli prawo do poświadczania kopii dokumentów. Uprawnienia otrzymają też adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi i doradcy podatkowi.
czytaj dalej...Ministerstwo Sprawiedliwości planuje połączenie zawodów adwokata i radcy prawnegoNa przełomie 2011 i 2012 r. ma rozpocząć działalność nowy samorząd adwokacki, powstały w wyniku planowanego połączenia zawodów adwokata i radcy prawnego - wynika z planów ministerstwa sprawiedliwości. Założenia do projektu ustawy o zawodzie adwokata, przewidującego nową organizację adwokatury, są obecnie konsultowane m.in. ze środowiskami prawniczymi.
czytaj dalej...Kwiatkowski liczy na adwokackie propozycje reformy adwokaturyAdwokaci i radcy prawni mają czas na wspólne przygotowanie koncepcji reformy adwokatury - powiedział w sobotę minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski do uczestników Nadzwyczajnego Zjazdu Adwokatury. Liczy na te propozycje "w niedalekiej przyszłości".
czytaj dalej...Dziś łatwiej zostać adwokatem niż dwadzieścia lat temuKancelarie specjalizują się obecnie w wąskich dziedzinach prawa, a absolwenci wydziałów prawniczych zdają egzaminy na aplikacje bez limitu miejsc. Chociaż mamy więcej prawników, to rozwiązanie sporów sądowych utrudniają coraz bardziej zawiłe procedury.
czytaj dalej...Klienci żądają odszkodowań za błędy prawnikówRośnie liczba wniosków o rekompensatę z tytułu błędów adwokatów i radców prawnych. Rocznie 2 3 procent prawników spotyka się z roszczeniami ze strony klientów.
czytaj dalej...Adwokaci będą współpracować z radcami nad reformą zawodów prawniczychAdwokaci będą współpracować z radcami prawnymi w przygotowaniu nowego projektu reformy zawodów prawniczych - to decyzja zakończonego dziś Nadzwyczajnego Zjazdu Adwokatury. Są oni przeciw łączeniu się z radcami prawnymi wbrew woli obu samorządów zawodowych.
czytaj dalej...Adwokaci chcą bronić przedsiębiorców zmieniając kodeks spółek handlowychZmianę Kodeksu spółek handlowych, dotyczącą odpowiedzialności karnej za działanie na szkodę spółki, proponuje Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...W upały adwokat i prokurator nie muszą zakładać togiPanujące upały sprawiają, że sądy zwalniają nieraz adwokatów i prokuratorów z obowiązku zakładania togi na sali sądowej. Sami sędziowie zasiadają w togach - z takiego ustawowego wymogu nikt ich zwolnić nie może.
czytaj dalej...Adwokaci nie chcą już pracować w zespołachCzłonkowie palestry wolą pracować w indywidualnych kancelariach. Na własne nazwisko i na własne ryzyko.
czytaj dalej...Brakuje pieniędzy na aplikacjeWpis na listę aplikantów nie jest uzależniony od znalezienia patrona. Adwokaci chcą wykorzystać unijne środki do szkolenia aplikantów. Ministerstwo nie zamierza pomóc samorządom w organizowaniu szkolenia.
czytaj dalej..."Trudno uzyskać odszkodowanie za wstrzymanie działania rejestrów"Rozmawiamy z Andrzejem Ceglarskim, adwokatem z kancelarii Mamiński & Wspólnicy - Wczoraj (7 czerwca) w Centralnej Informacji znów wstrzymano wydawania odpisów ksiąg wieczystych i KRS. Czy może to uzasadniać odpowiedzialność odszkodowawczą ?
czytaj dalej..."Szkolenie aplikantów do poprawy"IWONA KUJAWA - Zdający do adwokatury popełniali elementarne błędy jako pełnomocnicy oskarżyciela posiłkowego przedstawiali argumenty na korzyść oskarżonego, a więc działali wbrew interesowi swojego klienta.
czytaj dalej...Stępień: Trybunał Stanu jako figura retoryczna, czyli czym najłatwiej postraszyć przeciwnika politycznegoKilka lat temu pewien adwokat w bezpośredniej rozmowie ze mną, wówczas sędzią Trybunału Konstytucyjnego, chcąc podkreślić wagę instytucji, którą reprezentowałem, przypisał mnie... Trybunałowi Stanu.
czytaj dalej...